Polderen op het dak

In dichtbebouwde gebieden is er weinig plek voor regenwater. Maar wateropvang kan ook anders, bijvoorbeeld op het dak. Bovenop een oud schoolgebouw op Zuidas ligt het Polderdak. 

Het Polderdak Zuidas is een mooie, groene daktuin en fungeert tegelijkertijd als dynamische waterberging. Het groene dak is uitgerust met een dijk met afsluitbare openingen, die het regenwater tegen houdt. Na een bui loopt het water langzaam weg door de openingen. Zo wordt wateroverlast als gevolg van extreme neerslag beperkt.

De hoogte van de dijk is afhankelijk van de draagcapaciteit van het gebouw. Polderdak Zuidas heeft een omvang van 1200 m2 en een minimale capaciteit van 84 m3. Dit is vergelijkbaar met de opvangcapaciteit van 210 m2 oppervlaktewater.  Bijzonder aan het Polderdak is dat het regenwater meerdere bestemmingen krijgt: het kan worden hergebruikt, blijven staan of afvloeien. 

©Merlijn Michon

Sacha Stolp van Amsterdam Rooftop Solutions en Eline Kik van de Green Business Club Zuidas (GBC-Zuidas) vertellen hoe dit bijzondere project tot stand kwam. Sacha: “Ik ontmoette Kasper Spaan van Waternet bij de werkgroep water van de Dienst Zuidas. Op Zuidas is weinig ruimte voor watercompensatie, hier moest een oplossing voor komen. Konden we een dak realiseren dat water compenseert volgens de normen die het waterschap oplegt? Samen met de Dakdokters heeft Kasper Spaan van Waternet het idee van het Polderdak bedacht.”

“Je moet innovatieve kracht bij elkaar brengen.”

Het proces

Maar met een idee alleen was het project er nog niet. De gebouweigenaar was direct enthousiast, maar kon niet de hele innovatie in zijn eentje financieren. Om het proces op gang te krijgen, is daarom de hulp van de GBC-Zuidas ingeschakeld.

Sacha: “Misschien ziet het bedrijfsleven wél mogelijkheden, dachten we. Samen met bedrijven uit het netwerk van de GBC-Zuidas, zoals Deloitte en Accenture, hebben we een business case gemaakt. Dat is het voordeel als je naar zo’n netwerk toe gaat, dan zit je met veel kennis aan tafel.”

“De Green Business Club heeft de partijen bij elkaar gebracht. Dat doen wij binnen projectgroepen, in dit geval de Projectgroep Water” vult Eline aan. Dankzij co-creatie en co-financiering kon het project wél door gaan, met investeringen van de gebouweigenaar, gemeente Amsterdam, Waternet en De Dakdokters. Voorwaarde voor zo’n werkwijze is de welwillendheid van een gebouweigenaar. Hij of zij moet wel akkoord gaan met een innovatie op het dak.

Innovatieve kracht

Sacha denkt dat het goed geweest is om het Polderdak met meerdere partijen te doen. “Je moet innovatieve kracht bij elkaar brengen, belangen delen en een band van vertrouwen opbouwen. Je moet met elkaar echt zeggen: ‘dit willen wij gaan doen’. Gewoon proberen.” En, voegt ze eraan toe: “Je hebt een aantal mensen nodig die eraan trekken, die er lol in hebben.”

©Merlijn Michon

Het Polderdak is in 2013 geopend en werd genomineerd voor de Waterinnovatieprijs. Vanuit de hele wereld komen mensen nu naar dit bijzondere initiatief kijken. Daarmee is het Polderdak een geslaagd experiment, maar hoe nu verder?

“De vraag is of je nog meer polderdaken aan kunt leggen op Zuidas,” zegt Sacha. “We onderzoeken nu samen met Waternet welke positieve effecten het dak naast watercompensatie nog meer heeft. Wat doet het bijvoorbeeld met gebouwtemperatuur? En met het rendement van het gebouw? Uiteindelijk wil je dat dit concept gemeengoed wordt en Amsterdam vol ligt met polderdaken. 

Tips en leerpunten van Sacha en Eline

Gelijkwaardigheid

Sacha: “Je hebt elkaars gelijkwaardigheid nodig om te kunnen innoveren. Dat gaat wel eens dwars door hiërarchische lijnen heen. Dat vinden mensen in de regimes niet altijd even leuk en dat is best lastig geweest.”

Bedrijven zijn vaak top down georganiseerd, licht Sacha toe. “Je had het Polderdak niet kunnen realiseren binnen traditionele regimes. Door de GBC-Zuidas konden wij het daarbuiten trekken. Je kon experimenteren.”

Beter communiceren

Samenwerken staat of valt bovendien met goede communicatie, denken Sacha en Eline. Als er één verbeterpunt is, dan is het dat we met elkaar beter die boodschap moeten gaan delen, zegt Sacha. “Communicatie is heel belangrijk om mensen mee te nemen in je project.” 

©Merlijn Michon

What’s in it for me?

Voor de Green Business Club was het vooral een uitdaging om het Polderdak rendabel te maken, zegt Eline: “Hoeveel investeren de partijen? Hoe verdienen we de investering terug? What’s in it for me?”

Een belangrijke les is dat je iedereen erbij moet betrekken. Eline: “Ik denk dat dat de echte uitdaging is. Je moet mensen bij elkaar brengen die er echt voor willen gaan.”