Regentuin aan Zee

Een zwemvijver, een kruipruimte vol schelpen en zinkputten met grind: Nancy Wiltink gaat graag op zoek naar duurzame, speelse en betaalbare maatregelen om haar huis en Tuin aan Zee rainproof te maken.

Toen Nancy Wiltink 18 jaar geleden met haar gezin vanuit de binnenstad naar haar ‘Tuin aan Zee’ in Amsterdam-Noord verhuisde, was er werk aan de winkel. De voormalige sluiswachterswoning tegenover de Willem-I sluis was verwaarloosd. De tuin van 1400 vierkante meter was overwoekerd en de vloerbalken waren verrot. Nancy: “We hebben de koppen van de balken moeten vervangen en een paar hele balken. We hadden last van houtrot en schimmel.”

Kruipruimte gevuld met schelpen. ©Merlijn Michon

Toen dat grondig verwijderd was, hebben ze de kruipruimte laten vullen met schelpen, een hele vrachtwagen vol. Die schelpen reguleren het vocht beter dan het zand dat er eerst lag. Ook hebben ze de ventilatieroosters aan de buitengevel vervangen en ventilatiekanalen uitgeboord zodat de ruimte onder het huis beter kan luchten.

“De kruipruimte zit gevuld met schelpen, die reguleren het vocht beter.” 

En dat is nog niet alles. Regenwater kan buiten wegzakken in zinkputten met grind. Nancy: “In Frankrijk noemen ze dat een puit perdu, wat ‘verborgen put’ betekent. Het is een gat dat je met grind vult en met aarde bedekt, zodat je er niets van ziet, maar het water wel weg kan lopen.”

Pure zeeklei

De grond is pure zeeklei waar regen niet goed in wegzakt, zegt Nancy. “Als het hard regent, kan het water nergens heen.” Daarom heeft ze de tuin schuin af laten lopen, zodat het water wegloopt richting de kade aan de achterkant van de tuin. “Als het echt hard regent, wordt het nog steeds drassig, maar het water kan wel weg.”

“Als het hard regent, kon het water nergens heen.”

De planten en bomen zijn zo veel mogelijk vochtminnend, zoals het rijtje knotwilgen aan de straatkant. “Die houden erg van water.” Ook de bramenstruiken kunnen goed tegen water.

Een helling, zodat het regenwater wegloopt richting de kade. ©Merlijn Michon

Regenwater wordt ook opgevangen in de zwemvijver, aangelegd door Amsterdams bedrijf PUREWTR. De zwemvijver heeft een filterzone, een zeef en een energiezuinige pomp die het zuurstofgehalte op peil houdt. Eens per jaar, na de winter, wordt de vijver grondig schoongemaakt.

Regenwater recyclen

Achter de vijver staat sinds kort een tuinhuisje dat als bed & breakfast verhuurd wordt. Nancy en haar man hebben het samen met tuinhuisspecialist Van Donzel Best ontworpen. Ze gebruikten gerecyclede materialen zoals oude kozijnen, dakpannen uit Frankrijk en hout van omgewaaide bomen.

“Voorheen stond ik de vijver soms met een waterslang bij te vullen. Dat voelde nogal dubbel.”

Naast het huis staat een regenton waar water via de dakgoot inloopt. Zit deze vol, dan loopt het water via een brede slang door de tuin naar de vijver. Gaas houdt blaadjes en takjes tegen. Nancy: “Zo blijft het waterniveau op peil. Voorheen stond ik de vijver soms met een waterslang bij te vullen. Dat voelde nogal dubbel.”

 
Regenton. Het water gaat via een slang naar de zwemwatervijver. ©Merlijn Michon

In de toekomst zou ze regenwater ook anders willen hergebruiken. “In een waterzak kun je regen opvangen en gebruiken voor bijvoorbeeld toilet, douche of wasmachine.”

Stapsgewijs

Nancy en haar man voeren de projecten stapsgewijs uit. Vaak doen ze eerst onderzoek op internet, en passen bestaande maatregelen dan op hun eigen situatie toe. Werkt het? Dan gaan ze verder met de volgende oplossing. “Dat heeft ook nadelen. Vaak kom je de beste oplossing tegen als je al bezig bent.”

Ze doen zoveel mogelijk zelf. Nancy is verhalenverteller van beroep, maar houdt van ontwerpen en vormgeven. Haar man is ingenieur en houdt meer van de technische kant van oplossingen. Hun rainproof maatregelen rusten op vier pijlers. “Het moet bouwtechnisch duurzaam zijn, mag niet lelijk zijn, het moet leuk en speels zijn (zoals de schelpen in de kelder), en het moet betaalbaar zijn.”

Ze is zich in der loop der jaren vooral bewust geworden van de noodzaak om voorbereid te zijn op wateroverlast. “Amsterdam is kwetsbaar gebied. We hebben een jaar in Ecuador gewoond, op 3000 meter hoogte, daar verklaarden ze ons bijna voor gek dat je onder de zeespiegel woont.”

Zwemwatervijver gevuld met regenwater. ©Merlijn Michon

Tuintips van Nancy

• Zoek uit waar het laagste punt van je tuin ligt en zorg dat regenwater op een natuurlijke manier kan weglopen.
• Lukt dit niet? Accepteer dan dat een deel van je tuin drassig blijft en maak een mooi moerasgedeelte met vlonders.
• Kijk goed naar de grondsoort: zand is heel anders dan kleigrond. Dat is belangrijk als je gaat graven (voor bijvoorbeeld een zwemvijver of waterzak), maar bepaalt ook hoe goed het water in de grond wegloopt.
• Gebruik planten die van vocht houden en veel water opzuigen.
• Vang regenwater dat van je huis valt op in een regenton.
• Ben je net verhuisd? Doe dan het eerste jaar niets aan je tuin. Dan merk je vanzelf waar de natte plekken zijn, waar de zon het meeste schijnt en waar je graag gaat zitten. Zo kun je hier rekening mee houden in het ontwerp van je tuin.